"Мүгедектерді оңалту" жөнінде сұрақ-жауаптар

Құрметті, Нурбиби Сеильбековна!

«Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің талаптарына сәйкес мүгедек баланы он сегіз жасқа толғанға дейін бағып-күтуді жүзеге асырып отырған, сондай-ақ он сегіз жасқа толған соң мүгедек балаға I-II топтағы мүгедектік белгіленген жағдайда сот тәртібімен қорғаншылық және қамқоршылық жөніндегі функцияларын жүзеге асырып отырған заңды өкілдерінің міндеттері мен құқықтары қарастырылған.
Кодексте көрсетілген қорғаншы немесе қамқоршы қамқорлыққа алынушының табысы ретiнде оған тиесiлi, қамқорлыққа алынушыны күтіп-бағу үшiн қажеттi сома есебiнен шығыстар ең төмен күнкөріс шегінен асқан жағдайда шығыстар шығаруға рұқсат алуға:
- мүгедек бала он сегіз жасқа толмаған жағдайда – білім беру басқармасының балалардың құқықтарын қорғау бөліміне;
- он сегіз жасқа толған соң мүгедек балаға I-II топтағы мүгедектік белгіленген жағдайда – жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімінің қорғаншылық және қамқоршылық органына өтінішті қорғаншылық және қамқоршылық жөніндегі қажетті құжаттарыңызбен бірге мекен-жайыңыз бойынша тапсыруға кеңес береміз.
Осы аталған уәкілетті органдар «Мемлекеттің қорғаншылық және қамқоршылық жөніндегі функцияларын жүзеге асыру қағидаларының» негізінде қамқорлыққа алынушыны күтіп-бағу үшiн қажеттi сома есебiнен шығыстар ең төмен күнкөріс шегінен асқан жағдайда шығыстар шығаруға рұқсат алу сұрағын жүзеге асырады (негізі: Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 30 наурыздағы № 382 қаулысы).
Осымен қатар, қорғаншының немесе қамқоршының қаражатты жұмсауын бақылау тек қамқор алушының мүддесінде мақсатты пайдалану үшін жүргізетінін атап өткен жөн.

Құрметті Ғабит Баймуратович!

Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі Сіздің ресми әлеуметтік желіге жазған хатыңызды қарап, келесіні хабарлайды.

«Мүгедектердi оңалтудың кейбiр мәселелерi туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 22 қаңтардағы № 26 бұйрығына сәйкес жеке көмекші – шарт талаптарымен мүгедекпен бірге оның тұратын жерінен баратын пунктіне дейін және қайтарда: жұмысқа, оқу орындарына, сондай-ақ мүгедек жергілікті өкілді және атқарушы органдарға, сотқа, прокуратураға, әлеуметтік сала объектілеріне, заң консультацияларына, нотариусқа, мәдени-ойын-сауық іс-шараларына, спорт ғимараттарына, сауда объектілеріне, медициналық мекемелерге, тұрмыстық қызмет көрсету кәсіпорындарына және оқуына, жұмысқа орналасуына, өзінің құқықтары мен мүдделерін қорғауына және іске асыруына, ақпарат алуына, қажетті құжаттарды ресімдеуіне байланысты мәселелерді шешуі үшін өзге де ұйымдарға барған кезде ілесіп жүру бойынша әлеуметтік қызметтерді көрсететін маман болып табылады.

Сонымен қоса, осы Бұйрықтың 10,11-тармақтарына сәйкес кәсіпкерлік қызмет субъектілері болып табылмайтын жеке тұлғалардан өтеулі қызметтер көрсету шарттары бойынша сатып алынатын қызметтерді қоспағанда, жұмыспен қамту бөлімдері мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс туралы және мемлекеттік сатып алу туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жеке көмекшінің қызметтерін сатып алуды жүргізеді.

         Жеке көмекшінің қызметтеріне ақы төлеу шарттары, оның ішінде жол жүру шығыстары мен басқалары, сондай-ақ жұмыс уақытының есебі, мүгедектерге қызмет көрсету нормативтері мен ұсынылатын қызметтердің тізбесі шартта ескеріледі.

         Сондықтан көтеріп отырған мәселеңізге байланысты толық ақпарат алу үшін тұрғылықты жеріңіз бойынша Жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасына хабарласуыңыз қажет.

Құрметті Берік Серікбайұлы!
Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінің (бұдан әрі - Кодекс) 68-бабының 1- тармағына сәйкес жұмыс уақытының қалыпты ұзақтығы аптасына 40 сағаттан аспауға тиіс.
Сонымен қатар, Кодекстің 69-бабының 2-тармағына сәйкес ауыр жұмыстарда, еңбек жағдайлары зиянды және (немесе) қауіпті жұмыстарда істейтін жұмыскерлер үшін өндірістердің, цехтардың, кәсіптер мен лауазымдардың тізіміне, ауыр жұмыстардың, еңбек жағдайлары зиянды және (немесе) қауіпті жұмыстардың тізбесіне сәйкес аптасына 36 сағаттан аспайтын жұмыс уақытының қысқартылған ұзақтығы белгіленеді.
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 28 желтоқсандағы № 1053 бұйрығымен Ауыр жұмыстардың, еңбек жағдайлары зиянды және (немесе) қауіпті жұмыстардың тізбесін, жұмыс істеу жұмыс уақытының қысқартылған ұзақтығына, жыл сайынғы ақы төленетін қосымша еңбек демалысына және еңбекке ақы төлеудің жоғарылатылған мөлшеріне құқық беретін өндірістердің, цехтардың, кәсіптер мен лауазымдардың тізімі (бұдан әрі - Тізім), сондай-ақ оларды беру қағидалары бекітілді.
Тізімнің «Денсаулық сақтау жұқпалы таз және туберкулез (туберкулезге қарсы) емдеу-алдын алу мекемелері, Бөлiмшелерi, палаталар, кабинеттер; санитарлық-орман Мектептерi мен мектеп-интернаттары, балалар yйлерi, Балабақшалар (топтары), балалар яслилері (топтары) және Туберкулезбен, созылмалы жұқпалы іш аурумен ауыратын Балаларға арналған сәбилер yйлерi (топтар), туберкулезбен Ауыратындарға арналған мyгедектер үйi (бөлiмшелер)» 43-бөлімінде: Денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қамсыздандыру ұйымдарының және демалыс үйлерінің (санаторийлердің логопеді, сурдологы) жұмысшыларына 12 күнге дейінгі қосымша еңбек демалысын беру мен 18 сағат қысқартылған жұмыс күнінің ұзақтығы қарастырылған.
Осыған орай, аталған кепілдіктерді алуға құқылысыз, егер Сіздің жұмыс орныңызбен лауазымыңыз сәйкес келжен жағдайда.
Сондай-ақ, жұмыс беруші аттестаттау нәтижесі негізінде қызметкердің нақты жұмыс жағдайын ескере отырып және жұмыскерлер өкілдерінің (кәсіподақ органының) пікірін ескеріп, жұмыс уақытының қысқартылған ұзақтығын, жыл сайынғы ақы төленетін қосымша еңбек демалысын және еңбекке ақы төлеудің жоғарылатылған мөлшерін анықтауға құқылы.
Қысқартылған жұмыс уақыты және қосымша демалыстың нақты ұзақтығы, еңбекке ақы төлеудің жоғарылатылған мөлшері ұжымдық және еңбек шарттарында норматив ретінде белгіленеді.
Сіз үшінші сұрағыңыз бойынша Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігіне хабарласуыңыз қажет.

Құрметті Гулнабат Асанхановна!

Қазақстан Республикасының өңірлерінде жүріп-тұруында қиындықтары бар азаматтарға қызмет көрсету үшін инватакси қызметін ұсыну жергілікті атқарушы органдары және мүгедектердің қоғамдық бірлестіктерімен мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс шеңберінде жүзеге асырылады.
Осыған орай, Сіздің көтерген мәселеңіз бойынша тұрғылықты жеріңіздегі жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасына хабарласуыңыз қажет.